Trong tâm trí của nhiều thế hệ Việt, hình ảnh cả nhà quây quần bên mâm cơm giản dị với bát nước mắm vàng óng, từ lâu đã trở thành biểu tượng của sự ấm áp, tình thân và hồn Việt. Nước mắm không còn là loại gia vị thông thường, nó đã trở thành linh hồn, là sự kết nối giữa ẩm thực và tiềm thức, giữa khẩu vị và tình cảm và giữa hiện tại và cội nguồn.
Nước mắm giữ hồn dân tộc
Nước mắm truyền thống được sản xuất từ cá và muối biển trải qua quá trình ủ chượp tự nhiên hàng tháng trời, chứa đựng trong đó là sự tinh túy của biển cả, sự miệt mài cần mẫn của những bàn tay làm nghề một nắng hai sương. Mỗi giọt nước mắm mang nặng vị mặn của mồ hôi công sức và cả nghĩa tình của đất và hồn người Việt. Từ xa xưa cho đến nay, người Việt sử dụng nước mắm từ khi nghèo khó cho đến khi đủ đầy, từ bữa ăn đạm bạc đến những buổi tiệc sang trọng, thịnh soạn.
Gắn kết yêu thương nơi mâm cơm gia đình
Bữa cơm gia đình luôn có ít nhất một món sử dụng nước mắm: cá kho, thịt rim, canh chua, rau luộc, trứng chiên. Hoặc có khi chỉ cần cơm trắng chan nước mắm cũng đủ đầy cho một bữa cơm no nê đầm ấm. Nước mắm vừa làm tròn vị món ăn vừa là chất keo gắn kết các thành viên trong gia đình, nơi những câu chuyện ông bà kể, ba mẹ hỏi han con cái và mọi người trong gia đình chia sẻ từng hương vị trải nghiệm cuộc sống.
Mùi nước mắm – Mùi quê hương
Với những đứa con phiêu bạt nơi xa, đôi lúc chỉ cần nghe mùi nước mắm là cả miền ký ức chợt ùa về. Đó là hình ảnh bếp lửa mẹ nấu cơm chiều, tiếng củi cháy lách cách, hương thơm không thể thay thế bằng bất kỳ loại nước chấm nào. Dù có bao nhiêu gia vị hiện đại đặc sắc, bao nhiêu nước chấm ngoại nhập theo xu hướng thì nước mắm truyền thống vẫn giữ một vị trí quan trọng trong lòng người Việt.
Giữ gìn và tiếp nối
Trong thời kỳ công nghiệp hóa, nhiều người lựa chọn nước mắm công nghiệp vì giá thành và tiện lợi. Nhưng đâu đó, trong mỗi gia đình những thế hệ trước vẫn truyền cho con cái thói quen dùng nước mắm truyền thống, dạy con cách pha một bát nước chấm ngon vừa vị và điều quan trọng hơn hết đó là dạy cho các thế hệ mai sau trân trọng cái gốc, cái hồn của văn hóa ẩm thực Việt.
Lời kết
Nước mắm truyền thống là bản sắc của dân tộc, là sợi dây vô hình kết nối từng thế hệ người Việt. Trong bữa cơm gia đình, mỗi giọt nước mắm như một thông điệp nhẹ nhàng: hãy sống chậm lại, yêu thương và quan sát nhiều hơn, giữ gìn những giá trị giản dị nhưng sâu sắc của cha ông bao đời nay gây dựng và tiếp nối.
