Trong dòng chảy không ngừng của công nghiệp hóa, một hương vị cũ vẫn âm thầm xuất hiện trong từng bữa cơm Việt, đó là nước mắm truyền thống. Loại gia vị tinh túy của biển cả, của tình quê hương và là niềm tự hào của ẩm thực Việt Nam. Thế nhưng, làn sóng công nghiệp hóa mạnh mẽ một phần khiến nước mắm truyền thống đối mặt với muôn vàn thử thách cần được nhìn nhận và bảo vệ một cách nghiêm túc.
Làn sóng công nghiệp và nguy cơ hòa tan giá trị truyền thống
Sự vươn mình mạnh mẽ của các loại nước chấm công nghiệp với giá thành rẻ, hợp thị hiếu số đông và chiến dịch marketing rầm rộ khiến người tiêu dùng lầm tưởng rằng đó là nước mắm. Trong khi đó, nước mắm truyền thống với quy trình ủ chượp từ cá cơm và muối biển kéo dài hàng tháng trời lại đang dần lép vế trên thị trường bởi giá thành cao hơn. Thêm vào đó, ranh giới pháp lý giữa nước mắm thật và nước chấm pha chưa được phân định rõ ràng, khiến người sử dụng dễ nhầm lẫn, làm ảnh hưởng đến uy tín của những làng nghề nước mắm lâu đời như Phú Quốc, Phan Thiết hay Cát Hải.
Giá trị của nước mắm truyền thống không chỉ nằm ở hương vị
Nước mắm truyền thống với lịch sử hình thành và phát triển hàng trăm năm, là kết tinh của lao động thủ công, kiến thức bản địa và sự gắn bó với nghề. Mỗi giọt nước mắm nguyên chất có độ đạm cao, chứa nhiều thành phần quý, không chất bảo quản và hương liệu tổng hợp, đây là điều mà nước chấm công nghiệp khó có thể thay thế. Đó còn là mùi hương nhắc về ký ức tuổi thơ, là món quà quê mang theo trong hành lý những người con xa xứ, là linh hồn của nền ẩm thực dân dã Việt Nam.
Bảo vệ để trường tồn và phát triển đúng hướng
Để bảo vệ nước mắm truyền thống, cần sự chung tay và góp sức của toàn xã hội:
- Phân biệt chính xác giữa nước mắm truyền thống và nước chấm pha chế trên nhãn mác và quy định pháp luật.
- Hỗ trợ làng nghề truyền thống về thương hiệu, truyền thông, kỹ thuật bảo quản và phân phối.
- Nâng cao nhận thức người tiêu dùng về giá trị của nước mắm nguyên chất.
- Đưa nước mắm truyền thống vào các sản phẩm OCOP, gắn với du lịch trải nghiệm và ẩm thực địa phương.
Lời kết
Mỗi giọt nước mắm truyền thống mang trong mình hương vị đậm đà của biển cả, đong đầy tinh hoa của đất trời và bàn tay cần mẫn của người Việt. Giữa thời đại hiện đại hóa, hãy để những giá trị xưa cũ ấy được nâng niu và gìn giữ, lan tỏa đến các thế hệ mai sau. Bảo vệ nước mắm truyền thống là bảo vệ linh hồn của ẩm thực dân tộc, vì vậy hãy là người tiêu dùng thông thái, đồng hành cũng những làng nghề mộc mạc để giọt mắm quê luôn hiện diện trong bữa cơm gia đình ở hiện tại và cả trong tương lai.
